Woda z własnego ujęcia często jest traktowana jako dobrodziejstwo i sposób na nieograniczony dostęp do zasobów, które nic nie kosztują. Czy jednak oby na pewno? W wodzie ze studni mogą kryć się różne związki chemiczne w podwyższonych stężeniach, w tym także azotany i azotyny. Dlaczego należy się ich obawiać?

Jakość wody ze studni – jak ją poznać?

Choć woda ze studni może wydawać się idealnym rozwiązaniem, to niestety nie w każdym przypadku tak się dzieje w rzeczywistości. Jej jakość nie jest monitorowana przez żadne służby, a co miejsce czerpania i wykopania studni, to praktycznie inny skład wody.

Woda w przyrodzie praktycznie nigdy nie jest czystym związkiem H2O. Zazwyczaj jej skład wzbogacają różnego rodzaju związki chemiczne pochodzenia naturalnego lub antropogenicznego. W wodzie mogą występować: żelazo, mangan substancje tworzące twardość wody, związki organiczne, pestycydy, chlor, fluor, jon amonowy, a także mikroorganizmy.

Zanieczyszczeniami, o których obecnie mówi się coraz więcej i coraz częściej są azotany oraz azotyny.

Nie wszystkie związki chemiczne występujące w wodzie w przekroczeniach przyczyniają się do powstawania kłopotów zdrowotnych. Niektóre z nich potrafią jednak silnie negatywnie oddziaływać na organizm zwłaszcza, jeśli jesteśmy narażeni na ich długotrwałe spożywanie. Obecność mikroorganizmów jest znacznie gorszym problemem, ponieważ niemal natychmiast wywołują dolegliwości układu pokarmowego. Mogą też doprowadzić do powstawania chorób zakaźnych.

Aby sprawdzić, co kryje w sobie woda z danego ujęcia najlepiej zlecić profesjonalną, kompleksową analizę wody, na którą składa się badanie pod kątem mikrobiologii oraz fizykochemiczna analiza wody.

Na wyniki takiego badania zazwyczaj nie trzeba czekać długo, a dokładnie obrazują skład wody oraz problemy, z jakimi trzeba będzie podjąć walkę. Co zrobić, jeśli w wodzie wystąpią azotany oraz azotyny?

Czym są azotany oraz azotyny w wodzie?

Azotany oraz azotyny to substancje, które naturalnie występują w wodzie. Powstają w wyniku przemian azotu, utleniania amoniaku, a także soli amonowych. Same azotany są substancjami o dużych właściwościach utleniających. Stanowią formę azotu nieorganicznego i doskonale rozpuszczają się w wodzie. Ich obecność stwierdza się głównie w wodach podziemnych.

Jony azotanowe stanowią naturalny składnik wód i mogą występować w nich w niewielkich stężeniach. Problem pojawia się w momencie, kiedy w wodach pojawiają się w nadmiernych ilościach. Im jest ich więcej, tym większe ryzyko skażenia wód oraz realnych konsekwencji zdrowotnych dla użytkowników.

W przypadku zanieczyszczeń pochodzenia antropogenicznego za nadmiar azotanów w wodzie w największym stopniu odpowiada przedostawanie się ścieków komunalnych do wód głębinowych oraz ścieków i odpadów pochodzenia przemysłowego.

Znacznie większe problemy z azotanami w wodzie zaobserwowano na terenach rolniczych. Wynika to z faktu, że azotany przenikają do gleby, a dalej do wody za sprawą nawozów sztucznych. W dzisiejszych czasach nawozy te wykorzystuje się w nadmiernych ilościach na terenach wiejskich.

Warto zdawać sobie sprawę, że azotany są dostarczane do naszego organizmu każdego dnia nie tyko z wodą, ale również z pokarmem, jaki spożywamy.

Dowiedz się więcej o azotanach w wodzie: https://www.zestudni.pl/blog/szokujace-fakty-o-azotanach-w-wodzie/

Jakie są dopuszczalne normy azotanów w wodzie?

Według obowiązującego w naszym kraju rozporządzenia ministra zdrowia dotyczącego jakości wody przeznaczonej do spożycia stężenia azotanów w wodzie pitnej nie może być wyższe niż 50 mg/l, natomiast stężenia azotynów to maksymalnie 0,5 mg/l.

Także Światowa Organizacja Zdrowia postanowiła wyznaczyć normy dotyczące ogólnego dziennego spożycia azotynów. Według ich ustaleń powinno to być 0,1 miligrama na każdy kilogram masy ciała. Z kolei azotany powinny być spożywane w ilościach nie większych niż 5 mg na każdy kilogram masy ciała.

Jaki wpływ mają azotany i azotyny na zdrowie?

O problemie występowania wysokich stężeń azotanów i azotyn w wodzie mówi się coraz więcej i coraz głośniej. Wszystko ze względu na to, że te substancje mają realny wpływ na nasz organizm i warto podkreślić raz jeszcze, że jest to działanie negatywne.

Główny problem stanowi przemiana azotanów (V) w azotany (III), zwane właśnie azotynami. Do tego dochodzi na drodze redukcji. Liczne przeprowadzane badania udowodniły, że to właśnie azotyny są odpowiedzialne za powstawanie choroby zwanej powszechnie sinicą, czyli methemoglobinemii. Azotany (III) utleniają jony żelaza dwuwartościowego zawartego w hemoglobinie do postaci trójwartościowej. W taki sposób uniemożliwiony zostaje transport tlenu do komórek. Od tego już tylko krok do niedotlenienia ośrodkowego układu nerwowego oraz mięśnia sercowego.

Na występowanie sinicy szczególnie narażone są niemowlęta i małe dzieci, jednak przy nadmiernym spożywaniu azotanów ten problem dotyczy każdej grupy wiekowej.

Istnieją przesłanki, co do tego, że spożywanie nadmiernych ilości azotanów i azotynów może przyczyniać się do powstawania nowotworów. Jest to związane z wytwarzaniem enderogennych i egzogennych związków N-nitrozowych. Wiele z nich ma działanie kancerogenne. Szczególnie chodzi tu o nowotwory żołądka lub innych części układu pokarmowego.

Ryzyko negatywnego oddziaływania azotanów i azotynów na zdrowie jest związane z czynnikami takimi jak: wiek, masa ciała, ogólny stan zdrowia, regularność spożywania zanieczyszczonej wody, stężenie azotanów dostarczane z wodą oraz pożywieniem

Jak usuwać azotany z wody?

Istnieje kilka metod, dzięki którym można podjąć skuteczną walkę z azotanami zawartymi w wodzie. Rzadziej stosowanymi w przypadku gospodarstw domowych są: metoda rozcieńczeń oraz metoda biologiczna. Znacznie częściej stosuje się wymianę jonową lub procesy membranowe.

Jeśli chcemy usunąć azotany jedynie z wody pitnej, to wystarczającym sposobem na dokonanie tego jest zastosowanie systemu odwróconej osmozy. Dzięki bardzo dokładnej filtracji woda pitna zawsze będzie świeża i w pełni bezpieczna.

Membrana osmotyczna usuwa z wody nawet najdrobniejsze zanieczyszczenia. Woda jest pozbawiana nie tylko azotanów, ale też chloru, metali ciężkich, zanieczyszczeń mechanicznych, bakterii i wirusów.

Sposobem na usuwanie azotanów w całej instalacji są specjalne urządzenia dwuczęściowe składające się z kolumny ciśnieniowej wypełnionej specjalnym złożem filtracyjnym oraz zbiornika na regenerat. Przykładem takiego urządzenia jest stacja polskiej marki Ecoperla Nitratower.

Uważaj na azotany w wodzie

Choć azotany nie są obecne w podwyższonych stężeniach tak często jak mangan czy żelazo, to jednak stanowią spory problem i mają bezpośredni wpływ na zdrowie. Z tego właśnie względu należy je usuwać, zwłaszcza z wody przeznaczonej do spożycia. Warto zainteresować się tym tematem i znaleźć swój sposób na uzdatnianie wody.